Αν εργάζεσαι σε μέρος όπου εκτίθεσαι στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι λογικό να φοβάσαι μήπως συμβεί κάποιο ατύχημα.

Αυτό δυστυχώς δεν είναι ένα σπάνιο φαινόμενο.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να προστατευτείς από τέτοιου είδους συμβάντα.

O πιο απλός και πρακτικός τρόπος είναι να φοράς παπούτσια ανθεκτικά στον ηλεκτρισμό.

Τα παπούτσια ασφαλείας βεβαίως δεν σου παρέχουν μόνο προστασία από το ρεύμα αλλά και από πολλά άλλα, όπως οι τραυματισμοί του ποδιού σου από πτώσεις αντικειμένων.

Με λίγα λόγια, τα κατάλληλα παπούτσια εργασίας σε θωρακίζουν από τις διάφορες «απειλές» που μπορεί να συναντήσεις στη δουλειά σου.

Πώς λειτουργούν τα παπούτσια με προστασία από το ηλεκτρικό ρεύμα;

Τα υποδήματα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των παπουτσιών εργασίας.

Αυτό που τα κάνει να διαφέρουν από τα απλά καθημερινά παπούτσια είναι οι προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά ασφαλείας.

Έτσι στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι κατασκευασμένα και μελετημένα με τρόπο ώστε ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά να περιλαμβάνει και την ασφάλεια απέναντι στο ρεύμα.

Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στο γεγονός ότι έχουν σόλες και τακούνια που αντιστέκονται σε μεγάλη ένταση ρεύματος.

Επειδή είναι κατασκευασμένα από μη αγώγιμα υλικά ή αλλιώς μονωτές, δεν επιτρέπουν στον ηλεκτρισμό να τα διαπερνάει και έτσι σε προστατεύουν από την ηλεκτροπληξία.

Πόσο κοστίζει συνήθως ένα τέτοιο παπούτσι;

Γενικότερα, το κόστος των παπουτσιών ποικίλει και έτσι δε μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την τιμή τους.

Μερικοί παράγοντες που καθορίζουν την τιμή είναι συνήθως οι περισσότερες προδιαγραφές προστασίας, τα υλικά κατασκευής και ο σχεδιασμός του μοντέλου.

Ωστόσο, αν θέλεις οπωσδήποτε να έχεις ένα συγκεκριμένο νούμερο στο μυαλό σου, η μέση τιμή που θα συναντήσεις στην αγορά κυμαίνεται από 110€ μέχρι  220€.

Τι κινδύνους αντιμετωπίζεις όταν έρχεσαι σε επαφή με το ηλεκτρικό ρεύμα;

Αν εργάζεσαι σε κάποιο χώρο με πιθανή έκθεση στον ηλεκτρισμό, όπως σε κάποιο εργοτάξιο, πρέπει να ξέρεις γιατί είναι πολύ επικίνδυνο να έρθεις σε επαφή με αυτό.

Ας δούμε μερικούς σημαντικούς κινδύνους και τι μπορεί να προκαλέσει το ρεύμα στο σώμα σου.

Ηλεκτροπληξία

Αρχικά, κινδυνεύεις να πάθεις ηλεκτροπληξία κάτι που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο λόγω καρδιακής προσβολής.

Ετησίως, πρέπει να γνωρίζεις πως προκαλούνται  περισσότερα από 4000 ατυχήματα που οδηγούν σε τραυματισμούς ενώ οι θάνατοι ανέρχονται στους 300.

Άρα, επειδή το ηλεκτρικό ρεύμα ρέει μέσω αγώγιμων υλικών όπως των  μετάλλων, του νερού αλλά και του ανθρώπινου σώματος χρειάζεσαι τα κατάλληλα εφόδια για να αποφύγεις την ηλεκτροπληξία.

Σε αυτά περιλαμβάνονται τα προστατευτικά παπούτσια.

 Σε περίπτωση που δεν έχεις λάβει τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, το σώμα σου μπορεί να λειτουργήσει κυριολεκτικά σαν ένα πραγματικό καλώδιο για το ρεύμα.  

Ο λόγος είναι πως το ανθρώπινο σώμα αποτελείται σχεδόν στο 60-70% από νερό.

Η ηλεκτροπληξία μπορεί να αποβεί θανατηφόρος κάτι που εξαρτάται από την ισχύ και την  συχνότητα του ρεύματος αλλά και από τον τύπο της ηλεκτρικής πηγής (AC/DC).

Οι περισσότερο επικίνδυνες τάσεις θεωρούνται αυτές που είναι πάνω από 50V AC ή 120V DC.

Βλάβες που προκαλούνται ανάλογα με την ένταση του ρεύματος

Όπως αναφέραμε, το πόσο επικίνδυνες είναι οι επιπτώσεις της επαφής σου με το ηλεκτρικό ρεύμα εξαρτάται μεταξύ άλλων από την τιμή της έντασής του.

Ας δούμε τι προκαλεί αυτή ανάλογα με το πόσο υψηλή είναι.

Αν η ένταση είναι περίπου 1mA τότε θα αισθανθείς ένα απλό μυρμήγκιασμα.

Αν η ένταση είναι 5mA θα συμβεί ένα μικρό, ελαφρύ και όχι επώδυνο αλλά ενοχλητικό σοκ.

Αν η ένταση είναι 6mA-25mA τότε θα νιώσεις ένα αρκετά επώδυνο σοκ με ταυτόχρονη απώλεια ελέγχου των μυών.

Σε ακόμα μεγαλύτερες εντάσεις π.χ. 9mA-30mA το σώμα σου θα υποστεί ψύξη και μπορεί να νιώσεις τους μυς σου να συστέλλονται.

Η ένταση 50mA έως 150mA οδηγεί σε εξαιρετικά μεγάλο πόνο, ακόμα μεγαλύτερη μυϊκή συστολή, αναπνευστική ανακοπή και σε ακραία περίπτωση στο θάνατο.

Σε τιμές έντασης ρεύματος όπως  1000mA-4300mA εκτός από το θάνατο που είναι πιθανόν να επέλθει προκαλούνται μεταξύ άλλων και καρδιακή μαρμαρυγή, μυϊκή σύσπαση και νευρική βλάβη.

Τέλος, όταν σε ακραίες συνθήκες η ένταση του ρεύματος υπερβαίνει τα 10.000mA τότε προκαλούνται σοβαρά εγκαύματα, καρδιακή ανακοπή και πολύ πιθανόν ο θάνατος.

Τι μπορεί να προκαλέσει την ηλεκτροπληξία;

Το ίδιο σημαντικό με το να γνωρίζεις τις βλάβες που μπορεί να σου προκαλέσει το ρεύμα είναι και το να έχεις στο μυαλό σου τι ακριβώς μπορεί να δημιουργήσει την ηλεκτροπληξία.

Ας δούμε ποιες είναι οι κύριες αιτίες που οδηγούν σε αυτή την επικίνδυνη κατάσταση.

Ακατάλληλος εξοπλισμός 

Όταν γνωρίζεις πως βρίσκεσαι σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια της εργασίας σου χρειάζεται να παίρνεις τα σωστά μέτρα προστασίας.

Σε αυτά περιλαμβάνονται η αγορά του κατάλληλου εξοπλισμού.

Πιο συγκεκριμένα, χρειάζεσαι τα εξειδικευμένα και λειτουργικά εργαλεία καθώς και μια καλοδιατηρημένη και ποιοτική ενδυμασία εργασίας.

Στην ενδυμασία βεβαίως περιλαμβάνονται και τα κατάλληλα υποδήματα ασφαλείας.

Ακατάλληλη γείωση-Επικίνδυνος χώρος εργασίας

Συχνά, προκαλούνται δυστυχήματα στους χώρους εργασίας επειδή δεν είναι αυτοί όπως θα έπρεπε να είναι.

Σε αυτή την περίπτωση δεν έχεις κάποια ευθύνη για το ατύχημα αλλά πρέπει πάντα να είσαι προσεκτικός ειδικά αν εργάζεσαι για πρώτη φορά σε ένα χώρο.

Πολλές φορές οι εργασιακοί χώροι είναι πρόχειρα στημένοι.

Δεν είναι διαμορφωμένοι έτσι ώστε να αποφεύγονται οι διάφοροι τραυματισμοί.

 Η ανεπαρκής καλωδίωση και η ακατάλληλη μόνωση  είναι ένα από τα αίτια που οδηγούν σε ηλεκτροπληξία.

Μεγάλη έκθεση στο ηλεκτρικό ρεύμα

Είναι λογικό όταν εργάζεσαι εκεί όπου υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, να φοβάσαι μήπως πάει κάτι στραβά.

Αυτό είναι πολύ πιθανόν αν η έκθεσή σου σε αυτό είναι πολύ μεγάλη.

 Όπως αναφέραμε, σε τιμές έντασης ηλεκτρικού ρεύματος μεγαλύτερες από 1000mA ή σε κυκλώματα μεγάλης τάσης, τα προβλήματα γίνονται αρκετά σοβαρά για την υγεία σου.

Ακόμη, η κοντινή επαφή με εναέριες γραμμές ρεύματος σε συνδυασμό με τα φορτωμένα κυκλώματα είναι αρκετά επικίνδυνη.

Τι μπορείς να κάνεις για να προστατευτείς από την ηλεκτροπληξία;

Αφού είδαμε τα γενικά στοιχεία για τους κινδύνους και τι μπορεί να τους προκαλέσει, ας περάσουμε τώρα στο κύριο θέμα του άρθρου μας που είναι το πώς μπορείς να τους αντιμετωπίσεις.

Παρότι είναι δύσκολο ορισμένες φορές να αποφύγεις τα ατυχήματα στη δουλειά σου, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου από ηλεκτρικούς κινδύνους.

Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι η χρήση του μονωτικού προστατευτικού εξοπλισμού που θα είναι ενσωματωμένος στα παπούτσια ασφαλείας.

Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για αυτά τα παπούτσια;

Γενικά ανάλογα με τη νομοθεσία της περιοχής ή της χώρας αλλά και με τις ιδιαιτερότητες των συνθηκών εργασίας σου, οι προϋποθέσεις κατασκευής των παπουτσιών μπορεί να διαφέρουν ή να τροποποιούνται.

Μερικές από τις προϋποθέσεις που χρειάζεται να πληροί ένα προστατευτικό παπούτσι μπορεί να είναι συνήθως οι εξής:

Να είναι κατασκευασμένο σύμφωνα με το μοντέλο ASTM-F2412. Αυτό επιβάλλει να είναι δοκιμασμένο σε για ένα λεπτό στα 18.000V και στα 60Hz AC.

Ακόμη, οι σόλες ενδείκνυται να είναι κατασκευασμένες από ειδικό μονωτικό καουτσούκ ή από ένωση PV.

Επίσης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας (OSHA)  πρέπει τα προστατευτικά παπούτσια να πληρούν τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από το   Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων (ANSI).

Σύμφωνα με  τις τελευταίες, πέρα από την προστασία στο ηλεκτρικό ρεύμα πρέπει να παρέχουν ασφάλεια και από τις κρούσεις και την συμπίεση.

Από τι άλλο σε προστατεύουν τα παπούτσια ασφαλείας  με ανθεκτικότητα στο ρεύμα;

Από τη στιγμή που κάνουμε λόγο για παπούτσια εργασίας, είναι λογικό να περιμένεις ότι η προστασία που σου παρέχουν δεν αφορά μόνο τον ηλεκτρισμό.

Τα υποδήματα αυτά εκτός από το να σου παρέχουν ασφάλεια κατά την έκθεσή σου στο ρεύμα προσδίδουν και τις εξής ιδιότητες:

Προστασία δακτύλων

Τα περισσότερα υποδήματα ασφαλείας φροντίζουν να προσφέρουν την απαραίτητη προστασία των δακτύλων σου.

Αυτό το προστατευτικό είναι συνήθως ένα μεταλλικό υλικό στο μπροστινό τμήμα του παπουτσιού που φέρει σημαντική αντίσταση και αντοχή στις κρούσεις, στις συμπιέσεις και στις πτώσεις αντικειμένων.

Άλλα υλικά που συχνά χρησιμοποιούνται για προστατευτικό δακτύλων είναι το αλουμίνιο, το πλαστικό και η συνθετική πολυουρεθάνη.

Όλα τους έχουν φυσικά τον ίδιο σκοπό, να κρατήσουν τα δάκτυλα σου ασφαλή από τους κινδύνους που καραδοκούν στο χώρο εργασίας σου.

Προστασία του μεταταρσίου

Όταν δουλεύεις σε ένα χώρο όπου είναι δυνατόν να πέφτουν διάφορα αντικείμενα επάνω σου με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, τότε τα προστατευτικά αυτά μπορεί να αποβούν σωτήρια.

Αυτά είναι συνήθως κατασκευασμένα από χάλυβα, αλουμίνιο, πλαστικό ή ίνες και έτσι είναι ανθεκτικά στις διάφορες φθορές. 

Έτσι, συνδυαστικά προστατεύεται ολόκληρο το πόδι, οι αστράγαλοι και μέρος της κνήμης.

Προστασία από τον στατικό ηλεκτρισμό

Τα συγκεκριμένα παπούτσια παρέχουν μεν προστασία από τις διάφορες πτώσεις αντικειμένων αλλά βέβαια και προστασία από το ηλεκτρικό ρεύμα.

Είναι σύνηθες φαινόμενο να συμβαίνουν εκρήξεις εύφλεκτων υλικών κάτι που θέτει σε κίνδυνο την υγεία των εργαζομένων.

 Έτσι, ένας εύκολος τρόπος αποφυγής τέτοιων γεγονότων είναι η αγορά ενός ζευγαριού προστατευτικών παπουτσιών τα οποία εμποδίζουν την διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος.

Πότε δεν μπορούν να σε προστατέψουν τα υποδήματα ασφαλείας;

Αν και θεωρείται ότι οι μπότες ασφαλείας είναι ένα από τα καταλληλότερα μέσα προστασίας από την ηλεκτροπληξία, υπάρχουν και μερικές εξαιρέσεις.

Είναι απαραίτητο να γνωρίζεις τις βασικές περιπτώσεις κατά τις οποίες το υπόδημα μπορεί να χάσει την αποδοτικότητά του.

Αυτό εξαρτάται κυρίως από την κατάσταση της σόλας του παπουτσιού.

Επίσης, ο βαθμός προστασίας εξαρτάται και από τον περιβάλλοντα χώρο.

Αν ο χώρος εργασίας σου χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά υγρές συνθήκες τότε τα παπούτσια χάνουν εν μέρει την αποτελεσματικότητά τους.

Αντίθετα, σε ξηρό περιβάλλον σε προστατεύουν σε μεγαλύτερο βαθμό.

Ακόμη, τα συγκεκριμένα παπούτσια δεν σου παρέχουν την επιθυμητή προστασία όταν ακουμπάς κατά τη διάρκεια της δουλειάς σου κάποιο αγώγιμο υλικό.

Ποιοι είναι οι τύποι παπουτσιών που προσδίδουν προστασία στο ηλεκτρικό ρεύμα;

Για να εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο στα συγκεκριμένα παπούτσια πρέπει να αναφέρουμε τις δυο βασικές κατηγορίες που υπάρχουν.

Στην πρώτη περίπτωση υπάρχουν τα διηλεκτρικά παπούτσια ασφαλείας που συμβολίζονται με (DI) από τα αρχικά της λέξης Dielectric.

Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα ειδικά παπούτσια για τον ηλεκτρικό κίνδυνο που συμβολίζονται ως (EH) από τα αρχικά των λέξεων electrical hazard.

Στην πραγματικότητα αυτοί είναι δύο επίσημοι ορισμοί και οι διαφορές μεταξύ των δυο κατηγοριών είναι αρκετά δυσνόητες μερικές φορές ακόμα και για τους ίδιους τους ειδικούς.

Ποια παπούτσια ασφαλείας είναι περισσότερο αποτελεσματικά;

Η απάντηση σε αυτό το απλό και εύλογο ερώτημα που μπορεί να σου έχει δημιουργηθεί είναι αρκετά περίπλοκη και σηκώνει μια αρκετά μεγάλη συζήτηση και ψάξιμο.

Γενικά υπάρχουν αρκετές επίσημες οδηγίες και πρωτόκολλα που μετά από διάφορες μελέτες προσπαθούν να σε κατατοπίσουν ποια κατηγορία πρέπει να επιλέξεις ανάλογα με τις υπάρχουσες συνθήκες εργασίας και τις ανάγκες σου.

Τέτοιες επίσημες κατευθύνσεις και πληροφορίες σχετικά με τα παπούτσια ασφαλείας δημοσιεύονται ανά κάποια έτη από την OSHA και την NFPA.

Πώς καθορίζονται οι προδιαγραφές ασφαλείας;

Οι παλαιότερες προδιαγραφές ασφαλείας καθορίζονταν σύμφωνα με το ANSI Z41 αλλά πλέον χρησιμοποιείται το ASTM 2413-2005.

Στο τελευταίο περιλαμβάνονται οι ελάχιστες αποδόσεις-προδιαγραφές χαρακτηριστικών που πρέπει να πληροί το υπόδημά σου για να θεωρηθεί παπούτσι ασφαλείας.

Ένα παράδειγμα που μπορεί να σε βοηθήσει

Επειδή όπως αντιλαμβάνεσαι το να ψάξεις όλα τα δημοσιευμένα άρθρα και τις επίσημες οδηγίες δύο οργανισμών μπορεί να γίνει ιδιαίτερα κουραστικό και χρονοβόρο, θα προσπαθήσουμε να σε κατατοπίσουμε με ένα απλό παράδειγμα.

Ένας πλήρες επίσημο παράδειγμα με συμβολισμούς και χαρακτηριστικά είναι το εξής:

ASTM F2413-05

 M I/75/C/75/Mt 75

 PR

 EH

Στην πρώτη γραμμή, ξεκαθαρίζεται πως το υπόδημα είναι δοκιμασμένο και πληροί τις προϋποθέσεις επιδόσεων που καθορίζει το σύστημα ASTM που δημοσιεύτηκε το 2005.

Η δεύτερη γραμμή δηλώνει πως το παπούτσι είναι σχεδιασμένο για άντρες (M από το male) και ακολουθεί η βαθμολογία που συγκεντρώνει σε διάφορους «κινδύνους».

Το Ι σχετίζεται με την αντίσταση σε κρούσεις, το C αξιολογεί την αντοχή στη συμπίεση και το Mt αφορά την μεταταρσική προστασία.

Στην τρίτη και στην τελευταία γραμμή, το PR αναφέρεται στην ανθεκτικότητα στα τρυπήματα. 

Σε αυτήν συνήθως περιγράφεται οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να προσφέρει το υπόδημα όπως π.χ. αδιάβροχο, αντίσταση στην κοπή κτλ.

Το EH αναφέρεται βεβαίως στην προστασία απέναντι στις βλάβες από το ηλεκτρικό ρεύμα.

Πώς θα επιλέξεις το κατάλληλο υπόδημα για προστασία από τον ηλεκτρισμό

Το πρώτο βήμα σε αυτή τη δύσκολη επιλογή είναι να σκεφτείς και να υπολογίσεις το επίπεδο ασφαλείας και τα προστατευτικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται για τη δουλειά σου.

Τα διάφορα πρωτόκολλα με τις προδιαγραφές (ASTM F1117, ASTM F2413, CSA Z41 κλπ.) μπορούν να σε βοηθήσουν σε αυτό το σημείο.

Γενικότερα, όσο πιο ψηλό είναι το υπόδημα, τόσο λιγότερο πιθανό είναι το νερό, το γρασίδι και άλλα υλικά που λειτουργούν ως αγωγοί για το ρεύμα να έρθουν σε επαφή με το σώμα σου.

Ακόμα, πρέπει να δώσεις σημασία στο τακούνι και στη σόλα, ειδικά αν στη δουλειά σου χρειάζεται να ανεβαίνεις σκάλες και στύλους.

Για το απλό περπάτημα ακόμα και ένα πιο επίπεδο υπόδημα ίσως είναι αρκετό.

Τέλος, πάντα είναι σημαντικό το παπούτσι που θα διαλέξεις να είναι βολικό ώστε να εργάζεσαι με άνεση.

Bonus Tip: Κάτι που δεν πρέπει να σου ξεφύγει

Είναι πολύ σημαντικό να θυμάσαι κάτι.

Οι περισσότερες δοκιμές για την απόδοση και την ασφάλεια ενός παπουτσιού αφορούν κυρίως τη σόλα.

Η σόλα είναι ένα τμήμα που με τη χρήση μπορεί πολύ εύκολα να φθαρεί.

Αυτό αυτόματα οδηγεί στη μείωση της αποτελεσματικότητας του παπουτσιού γενικότερα.

Σε αυτή την έκπτωση της απόδοσης δεν εξαιρείται και η προστασία από τον ηλεκτρισμό.

Έτσι μην ξεχνάς ποτέ να ελέγχεις συχνά τη σόλα σου ακόμα και αν εξωτερικά το παπούτσι σου μοιάζει σαν καινούριο!

Ελπίζουμε να βοηθήσαμε.