Πώς επιλέγω γάντια για δουλειά; Ο απόλυτος οδηγός

Πώς επιλέγω γάντια για δουλειά; 

Οι χειρωνακτικές εργασίες, οποιονδήποτε  επαγγελματικό χώρο και αν αφορούν, απαιτούν γενικά αυξημένα επίπεδα προσοχής και φυσικά προστασίας.

Τα εργατικά ατυχήματα που καταλήγουν σε τραυματισμούς ή άλλες βλάβες των χεριών αντιστοιχούν σε ένα σημαντικό ποσοστό εξ αυτών και μπορούν συχνά να επιφέρουν ακόμη και μόνιμες βλάβες των άνω άκρων που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε έξοδο από την εργασία.

Οι δε εργοδότες “πληρώνουν” επίσης υψηλό τίμημα καθώς αναγκάζονται σε καθυστερήσεις στην γραμμή παραγωγής, χορήγηση αναρρωτικών αδειών, αντικατάσταση προσωπικού και καταβολή αποζημιώσεων και προστίμων για μη συμμόρφωση με τους κανόνες εργασιακής ασφάλειας.

Ακόμα και το ίδιο το σύστημα υγείας και η κοινωνία στο σύνολο της επηρεάζεται αρνητικά από επιπτώσεις που διαφορετικά θα μπορούσαν να αποφευχθούν με την κατάλληλη πρόληψη.

Στο άρθρο αυτό θα βρείτε τον απόλυτο οδηγό για να επιλέξετε τα κατάλληλα  γάντια εργασίας για τα καθήκοντα σας αν είστε ο ίδιος εργαζόμενος ή για το προσωπικό σας αν είστε εργοδότης.

Γιατί είναι απαραίτητα τα γάντια εργασίας;

Όπως συμβαίνει με τα ρούχα και τα παπούτσια εργασίας που προστατεύουν από διάφορους κινδύνους εν ώρα εργασίας, το ίδιο ισχύει και με τα προστατευτικά γάντια.

Τα χέρια αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα όργανα για τον άνθρωπο και εκτελούν πολύπλοκες εργασίες.

Ένας τραυματισμός στα δάχτυλα, την παλάμη ή τον καρπό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μερικής ή ακόμα και ολικής λειτουργικότητας του χεριού με όλα τα δυσάρεστα επακόλουθα που αυτό μπορεί να σημαίνει.

Η εργασία σε χώρους με αιχμηρά μηχανήματα ή με συνθήκες ακραίων θερμοκρασιών (ζέστης ή ψύχους) μπορεί να επιφέρει κοψίματα, τρυπήματα ή εγκαύματα.

Αντίστοιχα, η επαφή με χημικές ουσίες ή παθογόνους οργανισμούς μπορεί να βλάψει ακόμη και ανεπανόρθωτα το δέρμα.

Η εργασία στην φύση ενδέχεται επίσης να κρύβει κινδύνους όπως π.χ τσιμπήματα από διάφορα έντομα.

Γενικά πολλά μπορούν να συμβούν στα χέρια σου εν ώρα εργασίας κυρίως αν αυτή έχει να κάνει με τον κατασκευαστικό και επισκευαστικό κλάδο, το βιομηχανικό περιβάλλον, τον ιατρικό χώρο, την αγροτική παραγωγή κ.α.

Η έκθεση τους σε κάποια από τις παραπάνω συνθήκες μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των νεύρων, των μυών ή των τενοντών και των γύρω ιστών, σε δερματίτιδα, έκζεμα ή αλλεργία, και στην χειρότερη περίπτωση σε ακρωτηριασμό.

Ποιά είναι τα κατάλληλα γάντια για κάθε δουλειά;

Η επιλογή του σωστού ζευγαριού είναι το άλφα και το ωμέγα για την προστασία σου. Ανάλογα λοιπόν με τις απαιτήσεις της κάθε δουλειάς τα προστατευτικά καλύμματα των χεριών μπορούν να διακριθούν στα εξής:

Ανθεκτικότητας στο κρύο

Η κατηγορία αυτή προσφέρει προστασία από τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες αν οι εργασίες γίνονται σε ιδιαίτερα ψυχρό περιβάλλον όπως τα ψυγεία ή κατά την διάρκεια παγετού.

Τα γάντια αυτά έχουν συνήθως πολλές εσωτερικές στρώσεις εσωθερμικού υλικού και σκληρή επιφάνεια.

Ανθεκτικότητας στην ζέστη

Αντίστοιχα αν δουλεύεις σε περιβάλλον με υψηλές θερμοκρασίες όπως κοντά σε φλόγες ή πύρινες εστίες ή χειρίζεσαι καυτά αντικείμενα, αυτό το είδος προστασίας είναι απαραίτητο. 

Υπάρχουν επιλογές στην αγορά που μπορούν να προστατεύσουν από εγκαύματα ακόμα και για θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 1000 οC.

Ανθεκτικότητας στο κόψιμο

Ο χειρισμός κοφτερών εργαλείων και μηχανημάτων μπορεί να γίνει λιγότερο επικίνδυνος με την χρήση τέτοιων γαντιών.

Αυτά συνήθως είναι φτιαγμένα εσωτερικά από σκληρό νήμα που δημιουργούν ένα πυκνό προστατευτικό δίχτυ ανθεκτικό στην επαφή με αιχμηρά αντικείμενα.

Ανθεκτικότητας στους κραδασμούς

Εργασίες που περιλαμβάνουν συνεχή σφυροκοπήματα ή τρυπήματα (όπως π.χ. οι γεωτρήσεις με κομπρεσέρ) μπορούν να κουράσουν τα χέρια από την συνεχόμενη καταπόνηση.

Την μείωση της έντασης των δονήσεων που μεταφέρονται στα άνω άκρα μπορούν κάλλιστα να την πετύχουν τα σωστά  και με υψηλή απορροφητικότητα κραδασμών γάντια.

Ανθεκτικότητας στα χημικά

Η επαφή με χημικές ουσίες υψηλής τοξικότητας μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στα χέρια. 

Η εργασία σε ιατρικά εργαστήρια ή σε χώρους που έχουν να κάνουν με την περίθαλψη ασθενών απαιτεί καλύμματα χεριών φτιαγμένα από ειδικά ανθεκτικά υλικά που μπορεί να είναι λεπτά ή πιο χονδρά ανάλογα με τις ανάγκες για προστασία.

Γάντια συγκόλλησης

Η κατηγορία αυτή είναι για πολύ συγκεκριμένη εργασία και προσφέρει προστασία από τις υψηλές θερμοκρασίες συχνά όχι μόνο για τα δάχτυλα και τις παλάμες αλλά και για όλον τον πήχη.

Συνήθως λοιπόν είναι μακρύτερα από τα συνηθισμένα μοντέλα που καλύπτουν λίγο πάνω από τον καρπό.

Υψηλής ορατότητας

Η κατηγορία αυτή αφορά εργασίες που γίνονται σε περιοχές με χαμηλή ορατότητα (όπως π.χ. το βράδυ ή με καιρικές συνθήκες όπως πυκνή ομίχλη, βροχή, χιόνι κλπ) ή σε κατασκευαστικές ζώνες.

Στην περίπτωση αυτή τα γάντια πρέπει να διακρίνονται από απόσταση για αυτό και η κατηγορία αυτή έχει ειδική επικάλυψη με υλικό σε έντονο κίτρινο, πράσινο ή πορτοκαλί φωσφοριζέ χρώμα.

Κακού αγωγού ηλεκτρισμού

Για τους ηλεκτρολόγους ή όσους εργάζονται σε εστίες ηλεκτρισμού, χειρίζονται ηλεκτροφόρα καλώδια κλπ, τα γάντια που είναι φτιαγμένα από υλικό κακού αγωγού του ηλεκτρισμού προστατεύουν από ηλεκτροπληξία ή εγκαύματα.

Ανάλογα με την τάση του ρεύματος η επιλογή του βαθμού ανθεκτικότητας μπορεί να διαφέρει.

Αδιάβροχα γάντια

Η συχνή επαφή με το νερό μπορεί να επηρεάσει το δέρμα.

Έχεις δει τι συμβαίνει στα ακροδάχτυλα σου μετά από λίγα λεπτά επαφής με το νερό. Η πολύωρη έκθεση των άνω άκρων στο νερό μπορεί να προκαλέσει δερματικές βλάβες.

Τα αδιάβροχα μοντέλα στεγανοποιούν το εσωτερικό και προστατεύουν από το υγρό στοιχείο.

Γενικής χρήσης

Τέλος, υπάρχουν και τα “γενικής χρήσης” γάντια που προστατεύουν γενικά τα χέρια από την χρήση τραχιών ή βαριών αντικειμένων. Έχουν αρκετό πάχος από ανθεκτικό υλικό για να αποφεύγεται η επαφή με το δέρμα και να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος τραυματισμού.

Από τι υλικά φτιάχνονται τα γάντια για δουλειά;

Εξαρτάται κάθε φορά από την χρήση για την οποία προορίζονται. Και φυσικά ένα ζευγάρι μπορεί να περιλαμβάνει διάφορα υλικά.

Διάφορες μορφές καουτσούκ όπως π.χ. νεοπρένιο, νιτρίλιο και  φθοράνθρακας χρησιμοποιούνται για μοντέλα προστασίας από χημικές ουσίες και υγρά. Το ίδιο συμβαίνει και με διάφορα είδη πλαστικού όπως το πολυαιθυλένιο και το πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC).

Από την άλλη, συνθετικές και βιομηχανικά επεξεργασμένες ίνες όπως η Kevlar και η Dyneema είναι εξαιρετικά ανθεκτικές και προσφέρουν υψηλή προστασία από κοψίματα έχοντας επίσης θερμοαπωθητικές, αντιψυκτικές και αντικραδασμικές ιδιότητες.

Η ύφανση τους δημιουργεί πανιά μεγάλης αντοχής αλλά πολύ ελαφριά κατάλληλα να “ντύσουν” τα πολύτιμα χέρια σου.

Σημασία δίνεται επίσης στο πάχος της κάθε κατασκευής προκειμένου να είναι εύκολη η κίνηση των δαχτύλων και να επιτρέπεται η άνετη εκτέλεση των εργασιών ενώ τα περισσότερα μοντέλα έχουν ειδικά επιθέματα λαβής έτσι ώστε τα διάφορα εργαλεία να μην γλιστρούν από τα χέρια σου.

Το μέγεθος μετράει…

Τι να το κάνεις όμως αν έχεις βρει το κατάλληλο γάντι αλλά δεν έχεις επιλέξει το σωστό μέγεθος; 

Είναι δώρον άδωρον. Το λάθος μέγεθος, είτε μεγαλύτερο είτε μικρότερο από το κανονικό, είναι εξίσου επικίνδυνο με το να μην φοράς καθόλου και μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. 

Μετά λοιπόν την επιλογή του κατάλληλου μοντέλου, έρχεται η επιλογή του σωστού μεγέθους.

Αυτό ισχύει είτε αν ενεργείς ως μεμονωμένος εργαζόμενος είτε ως εργοδότης που πρόκειται να προμηθευτεί γάντια εργασίας για το προσωπικό του.

Η μέτρηση μπορεί να γίνει πολύ απλά αν μετρήσεις με μια εύκαμπτη μεζούρα το φαρδύτερο μέρος της παλάμης του “καλού” σου χεριού και χρησιμοποιήσεις τα εκατοστά αυτά ως οδηγό για το μέγεθος. Έτσι θα εξασφαλίσεις ότι θα πάρεις αυτό που θα σου ταιριάζει …γάντι!

Υπάρχουν προδιαγραφές κατασκευής;

Τα γάντια εργασίας κατασκευάζονται σύμφωνα με ορισμένα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα και υπάγονται σε κανόνες. Για την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδόσει σχετική Κοινοτική οδηγία (Οδηγία 89/656/EOK του Συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 1989 σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρήση από τους εργαζόμενους εξοπλισμών ατομικής προστασίας κατά την εργασία) όπως ισχύει, θεσπίζοντας ειδικά πρότυπα για γάντια εργασίας με βάση τρεις κατηγορίες και ανάλογα με τα επίπεδα κινδύνου:

Κατηγορία Ι

Εδώ έχουμε τα ζευγάρια γαντιών απλού σχεδιασμού που αφορούν ελάχιστο κίνδυνο (συνήθως για οικιακή χρήση) και επισημαίνονται από τον εκάστοτε κατασκευαστή.

Κατηγορία ΙΙ

Εδώ έχουμε τα ζευγάρια που αφορούν ενδιάμεσο κίνδυνο (υψηλότερο από την Κατηγορία Ι και χαμηλότερο από την Κατηγορία ΙΙΙ) και τα οποία πιστοποιούνται από οργανισμό ανεξάρτητο του εκάστοτε κατασκευαστή. Τέτοια γάντια είναι για παράδειγμα τα γάντια γενικής χρήσης σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 388).

Κατηγορία ΙΙΙ

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα γάντια υψηλού (μη αναστρέψιμου ή θανάσιμου κινδύνου) και πολύπλοκου σχεδιασμού (όπως π.χ. τα ζευγάρια που προστατεύουν από βιοχημικές βλάβες) και πιστοποιούνται και αυτά - όπως της Κατηγορίας ΙΙ - από οργανισμό ανεξάρτητο του κάθε κατασκευαστή.

Επομένως, κατά την αναζήτησή του κατάλληλου ζευγαριού στο εμπόριο ψάξε για την απαραίτητη πιστοποίηση για να είσαι σίγουρος ότι η αγορά σου θα είναι συμβατή με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και ότι το προϊόν έχει κατασκευαστεί για να πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις.

Είναι υποχρεωτική η χρήση των γαντιών εργασίας;

Αν και αυτή η ερώτηση είναι περιττή μιας και δεν θα έπρεπε να σε απασχολεί η υποχρεωτικότητα ενός μέτρου προφύλαξης από τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει η εργασία σου, ο οδηγός αυτός έρχεται να λύσει και αυτήν την απορία.

Φυσικά και είναι υποχρεωτική εφόσον η φύση της εργασίας το απαιτεί.

Βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 1989 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία, όπως ισχύει, θεσπίστηκε η υποχρέωση των εργοδοτών να διασφαλίζουν την υγεία και την ασφάλεια του προσωπικού τους ως προς κάθε πτυχή της εργασίας μέσα από την πρόληψη της έκθεσής τους σε επαγγελματικούς κινδύνους και με στόχο την αποφυγή εργατικών ατυχημάτων.

Φυσικά για την επίτευξη του στόχου αυτού απαιτείται και η συμμετοχή των εργαζόμενων και της δέσμευσής τους ως προς τις βασικές αρχές της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας.

Επομένως, αν οι συνθήκες τις εργασίας το απαιτούν και έχει γίνει η εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου που επιβάλει την χρήση προστατευτικών γαντιών, τότε η χρήση τους είναι υποχρεωτική, ο εργοδότης πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα και ο εργαζόμενος να τα εφαρμόσει.

Τι άλλο χρειάζεται να γνωρίζεις για τα γάντια εργασίας;

Τα extra tips που ακολουθούν θα σε βοηθήσουν ακόμα περισσότερο στην επιλογή και την σωστή χρήση τους.

Δοκίμασε τα πρώτα. Αν και τα περισσότερα μοντέλα είναι φτιαγμένα από υποαλλεργικά υλικά, είναι καλό να τα δοκιμάσεις κάποιες ώρες πριν τα χρησιμοποιήσεις.

Δεν θα ήθελες επουδενί μετά από 8 ώρες συνεχούς χρήσης να δεις τα χέρια σου να πρήζονται ή να βγάλουν εξανθήματα.

Κράτα ένα ζευγάρι για ρεζέρβα. Για ακόμα καλύτερη προστασία φρόντισε να έχεις ένα δεύτερο ζευγάρι για να αντικαταστήσεις αυτό που ήδη χρησιμοποιείς σε περίπτωση φθοράς.

Αν τώρα είσαι εργοδότης φρόντισε να έχεις κάθε φορά ικανοποιητικό στοκ στην αποθήκη σου για να καλύπτεις τυχόν απώλειες, φθορές ή νέες ανάγκες.

Έλεγξε τα για τυχόν φθορές. Αν και υψηλής αντοχής τα γάντια δουλειάς δεν είναι αθάνατα.

Πρέπει λοιπόν να τα ελέγχεις συχνά για τυχόν φθορές, κοψίματα κλπ, όπως επίσης και για το αν έχουν απορροφήσει τυχόν τοξικές ουσίες από την συχνή επαφή τους με αυτές. 

Ο τακτικός έλεγχος και ο σωστός καθαρισμός τους θα κρατήσει ακέραιη την λειτουργικότητα τους και την προφύλαξη που προσφέρουν και θα σε γλιτώσει από τυχόν …κακοτοπιές.

Δεν είναι όλα τα γάντια κατάλληλα για όλες τις δουλειές. Αυτό σημαίνει ότι αν η εργασία σου περιλαμβάνει περισσότερα από ένα χειρωνακτικά καθήκοντα τότε πιθανά να χρειάζεσαι περισσότερα από ένα είδος.

Δεν μπορείς να χρησιμοποιείς τα γάντια ψύχους αν για παράδειγμα μετά την εργασία στο ψυγείο της αποθήκης χρειάζεται να χειριστείς εργαλεία κοπής. Χρησιμοποίησε λοιπόν το κατάλληλο γάντι για κάθε εργασία. 

Μην αμελείς τους κανόνες προστασίας. Γενικά. Τα προστατευτικά γάντια είναι ένα μόνο μέτρο προστασίας. Σημαντικό μεν και απαραίτητο αλλά δεν εξαντλεί όλο το φάσμα της προφύλαξης.

Το ίδιο ισχύει για τα ρούχα εργασίας και για τα παπούτσια εργασίας. Είτε είσαι λοιπόν εργαζόμενος είτε είσαι εργοδότης φρόντισε να τηρείς υπεύθυνα όλα τα πρωτόκολλα για την ασφάλεια στην εργασία. Το “κακό” μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή.

Εν κατακλείδι

Πολλές φορές το γεγονός ότι μπορείς να εκτελείς γρήγορα ή εύκολα μια εργασία σε κάνει να αμελείς την χρήση των προστατευτικών γαντιών.

Η μη χρήση τους όμως για λόγους ευκολίας και ταχύτητας ή ακόμα και για λόγους οικονομικούς μπορεί στην πορεία να έχει μεγάλο κόστος.

Φρόντισε λοιπόν να εξοπλιστείς με τα σωστά γάντια εργασίας για την δουλειά σου και να τα έχεις πάντα κοντά σου για να μην ξεχνάς να τα φοράς.

Τα χέρια σου λοιπόν και τα …μάτια σου. Ή μάλλον καλύτερα και τα γάντια σου!