Τι είναι βραδύκαυστα ρούχα; Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις εδώ!

Τα βραδύκαυστα ρούχα είναι μια ειδική κατηγορία ενδυμάτων εργασίας με ιδιότητες που προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία από τον κίνδυνο φωτιάς από ότι τα απλά καθημερινά ρούχα.

Απευθύνονται σε επαγγελματίες που εργάζονται σε χώρους υψηλής επικινδυνότητας όσον αφορά πυρκαγιές (π.χ. πυροσβέστες διασώστες). 

Το ίδιο ισχύει και για αυτούς που ασχολούνται με τον χειρισμό μεταφορά και χρήση εύφλεκτων υλικών όπως οι εργαζόμενοι στα διυλιστήρια ή εστίες υψηλής θερμότητας (π.χ. ηλεκτροσυγκολλητές κ.λπ.).

Αν λοιπόν η δουλειά σου έχει να κάνει με έναν από τους παραπάνω χώρους και εκτίθεσαι στο ωράριό σου στην πιθανότητα εγκαύματος τότε αυτό το άρθρο είναι για σένα!

Στις γραμμές που ακολουθούν θα μάθεις όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τα ρούχα που καίγονται δύσκολα και σε προστατεύουν από τις φλόγες.

Ας δούμε όμως τα πράγματα αναλυτικά.

Πώς παίρνουν φωτιά τα ρούχα;

Τα ρούχα «αρπάζουν» φωτιά όταν έρθουν σε επαφή με παράγοντες υψηλής θερμότητας, όπως ένας σπινθήρας, μια φλόγα ή άλλες πηγές ανάφλεξης.

Συνήθως η φωτιά στα υφάσματα προκαλείται στην καθημερινότητα από αναμμένα τσιγάρα, κεριά, σπίρτα, εύφλεκτα υγρά, απρόσεκτη χρήση εστιών θέρμανσης (π.χ. σόμπες, ψησταριές ή ειδικά μηχανήματα) ή άλλες πηγές φλόγας.

Στην εργασία από την άλλη, η φωτιά στον ρουχισμό, προκύπτει τις περισσότερες φορές από ατυχήματα σε βιομηχανικούς χώρους και εργοτάξια με εστίες θερμότητας, εκρήξεις ή χρήση χημικών και καυστικών υγρών και λιωμένων μετάλλων.

Βέβαια είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι τα ρούχα μπορούν να αναφλεγούν ακόμη και χωρίς εμφανή και ανοιχτή φλόγα.

 Όπως και να ‘χει, οι πυρκαγιές στα ρούχα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά , επώδυνα, μόνιμα και κατ’ επέκτασιν δαπανηρά εγκαύματα τόσο για εσένα τον ίδιο, όσο και για τον εργοδότη σου και το σύστημα υγείας γενικά.

Για αυτό και είναι σημαντικό να χρησιμοποιείς τον κατάλληλο προστατευτικό ρουχισμό όταν εργάζεσαι σε χώρους υψηλής επικδυνότητας.  

Υπάρχουν ρούχα που δεν καίγονται;

Φυσικά, και πρόκειται για τα λεγόμενα βραδύκαυστα ρούχα.

Ορισμένες ίνες είναι κατασκευασμένες για να είναι ανθεκτικές στη φλόγα έχοντας βραδύκαυστες ιδιότητες.

Υφάσματα φτιαγμένα από ίνες γυαλιού, αραμιδίου, νοβολοειδούς, θείου και σαράν αντέχουν σε υψηλή θερμότητα και δύσκολα αναφλέγονται.

Στην ουσία μπορεί να απανθρακωθούν σε πολύ υψηλή θερμοκρασία προσφέροντας έτσι μεγάλο βαθμό προστασίας σε όσους τα φορούν.

Βέβαια, η παραγωγή τους είναι ειδικού σκοπού και απευθύνονται σε ειδικές επαγγελματικές κατηγορίες και όχι στο ευρύ καταναλωτικό κοινό.

Έχουν υψηλό κόστος κατασκευής, παχιά υφή και τραχιά συνήθως εμφάνιση για να προστατεύουν από τον κίνδυνο ανάφλεξης του ρουχισμού των εργαζομένων σε χώρους όπως η βαριά βιομηχανία, οι κατασκευές ή τα χημικά εργαστήρια.

Αν υπάρχουν μάλιστα σημεία στα ρούχα φτιαγμένα από εύφλεκτες ίνες αυτά συνήθως καλύπτονται από βραδύκαυστα φινιρίσματα.

 Έτσι μειώνεται ακόμα περισσότερο η πιθανότητα του να πιάσουν φωτιά.

Τα ρούχα καίγονται με την ίδια ταχύτητα;

Όχι. Οι ίνες καίγονται διαφορετικά όταν βρίσκονται σε υφασμάτινη δομή.

Όσο περισσότερο οξυγόνο είναι διαθέσιμο μεταξύ των ινών, τόσο πιο γρήγορη είναι η καύση.

Οι ανοιχτές δομές που παρέχουν μεγάλη πρόσβαση στο οξυγόνο καίγονται γρήγορα.

 Οι πολύ λεπτές ελαφριές πλέξεις, όπως το βαμβακερό ύφασμα και άλλες κυτταρινικές ίνες (λινό, ρεγιόν, lyocell, ραμί) αναφλέγονται εύκολα, καίγονται γρήγορα και με έντονη φλόγα, μυρίζουν σαν να καίγεται χαρτί και αφήνουν μια λευκή στάχτη.

Αντίθετα, τα «βαριά» υφάσματα που είναι στενά υφασμένα, όπως π.χ. τα τζιν, καίγονται πιο αργά, αλλά λόγω της ποσότητας του υλικού που περιέχουν, καίγονται περισσότερο.

Τα συνθετικά υφάσματα από την άλλη όπως τα νάυλον ή από πολυεστερικές ίνες αναφλέγονται πιο αργά αλλά μόλις ανάψουν καίγονται με φλόγα, λιώνουν και κολλάνε στο δέρμα προκαλώντας σοβαρά εγκαύματα.

Το υπόλειμμα τήξης συγκρατεί τη θερμότητα και ψύχεται αργά σχηματίζοντας ένα σκληρό πλαστικό υπόλειμμα που αφήνει μια χημική μυρωδιά.

Τα υφάσματα με βάση τις πρωτεΐνες, όπως το καθαρό μετάξι και το καθαρό μαλλί, πιάνουν πιο δύσκολα φωτιά και καίγονται πιο αργά μόλις αναφλεγούν.

Ωστόσο, συρρικνώνονται από τη φλόγα, και μυρίζουν σαν καμένη σάρκα αφήνοντας ένα αφρώδες υπόλειμμα που θρυμματίζεται.

Τα μικτά υφάσματα, όπως για παράδειγμα βαμβακερές και πολυεστερικές ίνες μαζί στο ίδιο ύφασμα, αλλάζουν τις ιδιότητές τους ως προς την καύση καθώς καμία από τις δύο ίνες δεν καίγεται το ίδιο.

Έτσι, τα μείγματα μερικές φορές είναι πιο επικίνδυνα από οποιαδήποτε μεμονωμένη ίνα.

Όσον αφορά τώρα τα επιβραδυντικά φλόγας υφάσματα, αυτά επειδή υποβάλλονται σε χημική επεξεργασία χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναφλεγούν. 

Επίσης, σβήνουν μόνα τους μόλις απομακρυνθούν από την πηγή της φλόγας ή της θερμότητας.

 Η αντίσταση στη φλόγα προσφέρει ένα περιθώριο ασφάλειας που σου δίνει επιπλέον χρόνο:

• για να αφαιρέσεις τα ρούχα
• να πέσεις και να κυλήσεις για να καταπνίξεις τις φλόγες
• να σβήσεις τη φωτιά με άλλον τρόπο

Ο σχεδιασμός των ρούχων επηρεάζει την ασφάλειά τους;

Ναι. Τα ρούχα είναι πιο ασφαλή εάν εφαρμόζουν κοντά στο σώμα ή έχουν ανοίγματα ταχείας απελευθέρωσης (π.χ. κουμπώματα, βέλκρο κ.λπ.), ώστε να μπορούν να αφαιρεθούν γρήγορα εάν πιάσει φωτιά.

Διακοσμητικά όπως φιόγκοι, βολάν κτλ. αυξάνουν τον κίνδυνο ανάφλεξης των ρούχων.

Τελικά τα βραδύκαυστα ενδύματα καίγονται;

Ναι. Κανένα ύφασμα δεν μπορεί να αντισταθεί ολοκληρωτικά στην δύναμη της φωτιάς ή σε ισχυρές διαβρωτικές ουσίες.

Αυτό όμως που προσφέρουν τα βραδυφλεγή ρούχα είναι η αργή ανάφλεξη και καύση και το ότι μπορούν να σβήσουν μόνα τους όταν απομακρυνθούν από την πηγή της φλόγας.

Έτσι, για έναν πυροσβέστη φερ’ ειπείν που εκτός από την ειδική στολή θα φορά και την κατάλληλη προστασία κεφαλής πυροσβέστη, η ασφάλειά του στην κατάσβεση μιας πυρκαγιάς θα είναι εκ των πραγμάτων πολύ μεγαλύτερη.

Πώς να ξεχωρίσεις τα βραδύκαυστα από τα απλά ρούχα;

Θα πρέπει να αναζητήσεις την ειδική σήμανση εκτός αν είσαι απόφοιτος σχολής κλωστοϋφαντουργίας οπότε το έχεις σπουδάσει το αντικείμενο και έχεις εκπαιδευμένο μάτι.

Αν όμως δεν έχεις κάνεις τέτοιες σπουδές (που είναι και το πιθανότερο) τότε να ξέρεις ότι τα ειδικά ρούχα προστασίας από ανάφλεξη, φέρουν – και πρέπει να φέρουν - τα διακριτικά που ορίζει ο νόμος.

Έτσι, επιβεβαιώνεται η πιστοποίηση που έχουν λάβει από τον εξειδικευμένο κατασκευαστή.

Η ειδική σήμανση ουσιαστικά πιστοποιεί ότι έχουν φτιαχτεί σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές για να πληρούν όλες τις προϋποθέσεις ασφάλειας και προστασίας.

Ας δούμε όμως τις βασικότερες σημάνσεις που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά:

Ανάλογα με τις ανάγκες σε κάθε εργασία υπάρχουν ειδικές σημάνσεις που δείχνουν πώς ο συγκεκριμένος εξοπλισμός απευθύνεται σε συγκεκριμένες συνθήκες εργασίας. 

Σήμανση EN ISO 11612

Πρόκειται για την σήμανση που μπαίνει σε ρούχα που προστατεύουν από τη θερμότητα και τις φλόγες και συνήθως έχουν παραχθεί από εύκαμπτα υλικά.

Είναι ιδανικά για να σε προφυλάξουν από σταγόνες λιωμένων μετάλλων και θερμότητα που μεταφέρεται με την επαφή ή την ακτινοβολία.

Σήμανση EN 1149-5

Τα ρούχα με την σήμανση αυτή διαθέτουν ηλεκτροστατικές ιδιότητες και έτσι προτιμώνται σε χώρους εργασίας που υπάρχει μεγάλος κίνδυνος έκρηξης.

Σήμανση EN ISO 11611

Ο ρουχισμός με αυτά τα διακριτικά προορίζεται για επαγγελματικούς χώρους που έχουν να κάνουν με διαδικασίες συγκολλήσεων και προστατεύουν τους εργαζομένους από επαφή με ηλεκτροφόρους αγωγούς, σταγόνες λιωμένων μετάλλων και σύντομη επαφή με φλόγες.

Σήμανση EN 13034

Η κατηγορία αυτή αφορά ρουχισμό που προστατεύει από χημικά υγρής μορφής σε σταγόνες ή πιτσιλίσματα.

Σήμανση EN 61482

Μια ειδική κατηγορία ειδικών ρούχων εργασίας που προφυλάσσουν από κινδύνους που έχουν να κάνουν με την θερμότητα που προέρχεται από ηλεκτρικά τόξα και την παραγωγή φλογών, ακτινοβολίας και μεταλλικών θραυσμάτων.

Μια άλλη ένδειξη που πρέπει να γνωρίζεις και είναι πιθανό να βρεις στην αγορά του επαγγελματικού ρουχισμού προστασίας είναι τα ενδύματα fire resistant και fire retardant.

Τα πρώτα ουσιαστικά είναι ρούχα ανθεκτικά στη φλόγα  (δεν πιάνουν εύκολα φωτιά) και το ύφασμά τους θα σβήσει φυσικά αν απομακρυνθούν από αυτή.

Τα δεύτερα είναι κατασκευασμένα από υλικά που έχουν υποστεί ειδική χημική και βιομηχανική επεξεργασία για να πετύχουν τις ίδιες αυτοσβενόμενες ιδιότητες ενώ ο χρόνος καύσης τους είναι πολύ αργός.

Extra tips

Παρακάτω σου δίνουμε κάποιες επιπλέον συμβουλές για να πάρεις ακόμα καλύτερα μέτρα προστασίας έναντι σε τυχόν εγκαύματα και τραυματισμούς από εστίες θερμότητας κάθε είδους στον χώρο εργασίας σου.

• Να ακολουθείς πάντα τις οδηγίες ασφαλείας στην εργασία σου και φυσικά να φοράς πάντα τον κατάλληλο, πιστοποιημένο ρουχισμό.
• Μην παραλείπεις επίσης ποτέ να φοράς και ειδικά ατομικά είδη προστασίας όπως είναι π.χ. τα γυαλιά, τα κράνη, τα γάντια, η προστασία αναπνοής πυροσβεστών ή τα ειδικά παπούτσια. Συμπληρώνουν την προστασία που παρέχει ο βραδύκαυστος ρουχισμός.
• Να αναφέρεις στον προϊστάμενό σου αμέσως τυχόν βλάβες στον εξοπλισμό που χρησιμοποιείς και να μην χρησιμοποιείς ποτέ εργαλεία και εξοπλισμό που δεν λειτουργεί σωστά. Ούτε επίσης να προσπαθείς να τα επισκευάσεις μόνος σου.
• Σε περίπτωση πυρκαγιάς ή παρεμφερούς ατυχήματος να ακολουθείς πάντα το αντίστοιχο πρωτόκολλο ασφαλείας.
• Να φροντίζεις να αντικαθιστάς τα βραδύκαυστα ρούχα εργασίας σου μόλις αυτά φθαρούν από την χρήση ή σε περίπτωση ατυχήματος καθώς χάνουν την λειτουργικότητά τους και άρα τον βαθμό προστασίας που σου παρέχουν. 
• Και αν θέλεις να επεκτείνεις την προστασία από την φωτιά και στο σπίτι σου τότε καλό είναι να αγοράσεις στρώματα και χαλιά με βραδυφλεγείς ιδιότητες, να καλύπτεις με ειδικά προστατευτικά τις εστίες θέρμανσης και να φοράς ρούχα από ποιοτικά υφάσματα με αντοχή στην θερμότητα.

Φύλαγε τα …βραδύκαυστα ρούχα σου για να έχεις τα μισά!

Πλέον έχεις όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται να ξέρεις γύρω από τον βραδυφλεγή επαγγελματικό ρουχισμό.

 Αξιοποίησε λοιπόν τις γνώσεις που απέκτησες στο άρθρο αυτό και εξοπλίσου με τα κατάλληλα για τις ανάγκες της δουλειάς σου βραδύκαυστα ρούχα για να μειώσεις τους κινδύνους από φωτιά, χημικά ή λιωμένα μέταλλα και να παραμένεις ασφαλής.

Απευθύνσου σε ένα εξειδικευμένο κατάστημα ατομικών μέσων προστασίας, συμβουλέψου τους ειδικούς και αγόρασε μόνο πιστοποιημένα ενδύματα ανθεκτικά στην φλόγα από αναγνωρισμένους κατασκευαστές.